Հակոբոս 2.18-19

18. Այլ թերևս ասիցէ ոք (ի ձէնջ). եթէ դու հաւատս ունիս՝ և ես գործս ունիմ. ցոյց ինձ զհաւատսն քո առանց գործոց, և ես ցուցի՛ց քեզ ի գործոց իմոց զհաւատսն:

Բայց թերևս մեկն ասի. «Դու հավատ ունես, իսկ ես՝ գործեր. ցո՛ւյց տուր ինձ քո հավատը առանց գործերի, և ես քեզ ցույց կտամ իմ հավատը գործերով»:

Կարծես ընդդիմանում է խոսքին և տարակուսանքով է խոսում՝ հանդիմանելով նրանց իրենց թերության համար: Այլ թերևս մեկն ասի, ասում է, դու հավատ ունես, որով պարծենում ես և քեզ երանելի համարում, իսկ նրանց, ովքեր պատշաճ հավատ ունեն, անտեսում ես, և համարում թերացած՝ չվախենալով Սուրբ Գրքի դատաստանից, որ իրապես երկուսն էլ պահանջելու է քեզանից:

Իսկ ես՝ գործեր, ասում է: Այսինքն՝ գործով Աստծու բոլոր պատվիրանները կատարում եմ, և այն, ինչ հավատի հետևանք է, հաջողությամբ անում եմ: Արդ, ցո՛ւյց տուր ինձ քո հավատը առանց գործերի: Եվ սրանք են. ամենուր հավատը գործերից է երևում, որ ճշմարիտ են և աստվածային, որովհետև օրենսդրի իրական հավատացյալն այն է, ով օրենքը լիովին և անթերի է կատարում և գործով նույնպես իրագործում է, իսկ նա, ով խոսքով հավատում է և գործով անարգում, չի կարող կատարյալ լինել հավատի մեջ, և հակառակ է օրենսդրին:

Արդ, ցո՛ւյց տուր ինձ քո հավատը առանց գործերի: Այսինքն՝ ի դեմս Աստծու ցույց տուր նրա ճշմարտությունը, և դրա առջև դիր նրա ստությունը, և կհավատամ քեզ, եթե իրոք օրենսդրի հավատացյալն ես: Մինչդեռ այն ամենն, ինչ միայն խոսքով է, խաբեություն է, ստվեր և շուտ մոռացվող երազ, եթե իր հետ նաև գործեր չունի:

Եվ ես քեզ ցույց կտամ իմ հավատը գործերով: Քանի որ քո խոսքերը, ասում է, աներևույթ են և առանց վկայի, ապա վերանում են և հօդս ցնդում, իսկ իմը՝ կատարած գործ է և բոլորի առջև է, ո՛չ ժամանակը կարող է ջնջել նրան, ո՛չ էլ գիշերը՝ խավարեցնել, այլ ցերեկվա պես բոլորին տեսանելի է իմ աշխատանքն ու վաստակը:

Արդ, եթե օրենսդրի պատվիրանին հավատարիմ չէի, ապա ինչո՞ւ էի արյունլվա լինում, աղքատությանը համբերում, անարգանք, հալածանք և տարաբնույթ վշտեր կրում:

Եվ ապա սրանց դեմ է դնում. իմ հավատը՝ գործերով: Նորից, ասում է, ես գործերի օրինակներ ունեմ, ովքեր գործերով արդարացան, և հավատն էլ հաստատուն պահեցին և ցույց տվեցին, ինչպես որ հաջորդ խոսքերն են հաստատում, իսկ դու Սուրբ Գրքից օրինակներ չունես, որ որևէ մեկը հավատ ունենար առանց գործերի, քանզի նրանք, ովքեր հավատացին, գործերով ցույց տվեցին հավատի ճգնությունը:

Այս ասելով մեկ այլ հակասող խոսք է մեջբերում, որով ավելի է բորբոքում նրանց:

19. Դու հաւատաս, զի մի է Աստուած, բարւո՛ք առնես. և դև՛ք հաւատան և սարսեն:

Դու հավատում ես, որ մեկ է Աստված. լավ ես անում: Դևերն էլ են հավատում և դողում:

Առաջինի առավել զորավոր, ընդդիմաբանությանը հարմար խնդիր է դնում և բոլորովին անպատասխան թողնում ընդդիմադիրներին:

Դու հավատում ես, ասում է, որ մեկ է Աստված, լավ ես անում: Մեկ Աստված ասելով ոչ թե չի ընդունում Որդու և Սուրբ Հոգու աստվածությունը՝ միայն Հորը համարելով միակ [Աստված], քա՛վ լիցի, այլ կռապաշտության տարբերությունը շեշտելու համար է ասում մեկ: Կամ նորից ցանկանում է ցույց տալ, որ թեև անձերով Որդին և Սուրբ Հոգին առանձին են Հորից, սակայն ոչ աստվածությամբ, ոչ բնությամբ և ոչ էլ էությամբ չեն բաժանվում:

Դու հավատում ես, ասում է, որ մեկ է Աստված, լավ ես անում: Լավ է, ասում է, քո հավատը, քանզի մերժեցիր բազմաստվածությունը, և սովորեցիր միաստվածություն պաշտել՝ քո Աստծուն և Տիրոջը, սակայն պարտավոր ես նաև նրա կամքն իմանալ, թե ի՞նչ է պահանջում քեզանից անել հավատից բացի, ինչպիսի՞ սրբություն, ինչպիսի՞ հեզություն և խոնարհություն, եղբայրասիրություն և ողորմածություն, աղքատություն, և եթե այս ամենն իրապես չունես, ապա հավատից ոչ մի օգուտ չես ստանա:

Դու հավատում ես, ասում է, որ մեկ է Աստված, լավ: Դևերն էլ են հավատում և դողում: Չափազանց հանդիմանական օրինակ է բերում՝ անարգանքով լի: Դու, ասում է, նրա ցասումից ո՛չ վախենում ես, ո՛չ սարսափում և ո՛չ էլ դողում, իսկ դևերը ոչ միայն հավատում են, այլև սարսափում են, դողում և տագնապում, խոստովանում են իրենց կիրքը, որի պատճառով չարչարվում են. «Ի՞նչ կա մեր և քո միջև, Հիսո՛ւս, Որդի՛ Աստծո, մեզ տարաժամ տանջելո՞ւ եկար» (Մատթ. 9:29):

Տեսնո՞ւմ ես դևերի հավատը, տեսնո՞ւմ ես սարսափելը, բայց քանի որ բարի գործեր չունեին, և ոչ էլ զղջում՝ չարիքների համար, այդ պատճառով էլ հավատից ոչ մի օգուտ չեն կարող ունենալ:

Նմանապես նաև դու, ասում է, եթե առաքինության գործեր չունես, որոնք քո հավատի վկաները լինեն, ապա այդ հավատից ոչ մի օգուտ չես ունենա:

 

 

Երանելի Սարգիս Շնորհալի հայոց վարդապետի՝ իմաստասերի և քաջ հռետորի,

Մեկնություն կաթողիկե յոթ թղթերի, Կոստանդնուպոլիս 1826-1828

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը