24 Հունվար, Եշ Սուրբ ճգնավորներ Տրիփոնի, Պարսամի և Ոնոփրիոսի հիշատակության օր

Տրիփոն

Փռյուգացի քրիստոնյա ընտանիքի զավակ էր, ապրել է Գ դարում: Վաղ տարիքում հայրը մահացավ, բարեպաշտ մոր խնամքի տակ, բարեպաշտությամբ մեծացավ: Մատաղ տարիքից արժանացավ գերբնական շնորհների և աղոթքներով բժշկություններ էր կատարում: Դեկոս կայսեր հարուցած հալածանքների ժամանակ ձերբակալվեց և ահավոր չարչարանքների ենթակվեց, որոնց հրաշալի համբերությամբ տոկաց: Վերջ ի վերջո գլխատմամբ տիրացավ մարտիրոսության պսակին:

Պարսամ կամ Բարսիմեոս Եդեսիայի եպիսկոպոս

Մեր տոնացույցում ընդգրկված Պարսամ անունով մի սուրբ կա, որը, որպես ճգնավոր, ճգնավորների հետ հիշատակվում է Վարդավառից հետո հանդիպող չորրորդ հինգշաբթի օրը: Նույնն է նաև Ս. Պատարագի ընթացքում «միանձնացելոց սրբոց առաքինասեր կրոնավորաց»-ի ժամանակ նրա հիշատակությունը: Սակայն մեր Հայսմավուրքների մեջ այս անունով որևէ սրբի հիշատակության հետքի չկարողացանք հանդիպել, ոչ էլ Լատինների, կամ Հույների տոնացույցներում:  Դրա փոխարեն վերոհիշյալ բոլոր տեղերում էլ հանդիպում ենք ոմն Բարսիմեոս Եպիսկոպոսի հիշատակությունը: Հույները և Լատինները նրան տոնում են հունվարի 29-ին կամ 30-ին: Իսկ մեր Հայսմավուրքներում, ընդարձակ վարքագրությամբ, նրա հիշատակությունը նշված է դեկտեմբերի 9-ին: Այդ վկայաբանության համաձայն Բարսիմեոսը Եդեսիայի եպիսկոպոսն է և ապրում է Տրայանոս կայսեր օրոք, այսինքն Բ դարի կեսերին: Նրա կողմից դարձի բերված հեթանոսների թվի մեջ էր նաև քաղաքի քուրմը իր քրոջ հետ, որոնք ի վերջո որպես քրիստոնյա նահատակվեցին: Ինքն էլ ձերբակալվեց և ծանր չարչարանքների ենթարկվեց և արդեն մահվամբ պիտի կնքեր իր կյանքը, «երբ մեծ եպարքոսից հրովարտակ եկավ հասավ… թե կայսեր կողմից տանջանքի և բանտի մատնված քրիստոնյաներին ազատության հրաման է արձակվել»: Այս կերպ, սուրբ եպիսկոպոսը ազատվեց իր կապանքներից և «բարի վարքով ու առաքինությամբ ապրելով… խաղաղությամբ վերջացրեց իր կյանքը»:

Ոնոփրիոս ճգնավոր

Նա Թեբայիդի սովորական վանքերից մեկում ճգնավոր էր: Ապա անդրադառնալով, որ Եղիան և Հովհաննես Մկրտիչը ամբողջապես մենակյաց կյանք էին վարում, ինքն էլ բնակավայրերից հեռացավ և բոլորովին առանձին կյանքով ապրեց: Հայսմավուրքը ասում է, որ «60 տարի բոլորովին մարդու երես չտեսավ»:

Պափնոտիոս անունով մի այլ ճգնավոր, Ս. Հոգու ազդեցությամբ, գնաց այն լեռը, որտեղ բնակվում էր սուրբը: Գտավ նրան «ահավոր տեսլյամբ», այսինքն մերկ մարմինը վերից վար խիտ մազերով ծակված «թավագլուխ ծերունուն», որ մի ժայռի ստվերում հանգստանում էր: Մեծ տարիքի և խիստ ճգնությունների պատճառով իսպառ տկարացել էր:

- Քեզ Աստված ուղարկեց որդյակ,- ասում է ճգնավորը եկվորին և ավելացնում,- այսօր վերջանում են իմ կյանքի օրերը, մարմինս թաղիր և գնա իմ եղբայրներին ասա, որ եթե մեկը իմ հիշատակի համար խունկ ծխի, կամ նվեր տա, կամ աղքատներին իմ անունից կերակրի, ես էլ նրան Քրիստոսի առջև պիտի հիշեմ: Աստծուց իմ վերջին խնդրանքը այս է, որ ով իր աղոթքներում նաև ինձ հիշի, թող Աստծուց հիշվի և մեծ վարձ ստանա:

Այս ասելով իր հոգին ավանդեց, մոտավորապես 400-ական թվականներին:

«Համաքրիստոնեական սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐր» մատենաշար, Երևան 1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը